Patoloji Dernekleri Federasyonu Başkanı: Prof.Dr.Kemal Bakır

MedikalTürk Dergisi olarak Patoloji Dernekleri Federasyonu Başkanı Sn.Prof.Dr.Kemal Bakır ile patoloji anabilim dalına dair röportaj gerçekleştirdik.

• Sizleri tanıyabilir miyiz? 

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinden 1984 yılında mezun olduktan sonra Ankara Numune Hastanesi Patoloji Bölümü’nde 1990 yılında uzman oldum. Ankara Onkoloji Hastanesini takiben Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalında çalıştım. 2017 yılında emekli olduktan sonra beş aylık bir aradan sonra SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalında göreve başlayarak öğrencilerimle yeniden bir araya geldim. Hobilerim arasında bateri çalmak ve bonzai yetiştirmek bulunmaktadır

• Federasyonunuz ne zaman kuruldu, tarihçesinden bahseder misiniz?

Patoloji Dernekleri Federasyonu(PDF) 2005 yılında kurulmuştur. Türkiye’de ilk kurulan patoloji dernekleri Türk Patoloji ve Ankara Patoloji Dernekleridir. Daha sonra bu derneklere sırasıyla Çukurova, Ege Patoloji Dernekleri ile birlikte yan dal derneği olan Sitopatoloji Derneği ve son olarak da Anadolu Patoloji Derneğinin kurulması izlemiştir. Tüm patoloji camiasını tek bir dernek çatısı altında toplama çabaları Federasyon oluşumunu gündeme getirmiştir.

• Federasyonunuz’un faaliyet alanlarından, bilimsel çalışmalarından bahseder misiniz?

Federasyonumuzun faaliyet alanlarını 4 başlık altında toplayabiliriz:

i. Patoloji ve patoloji yan dal uzmanlarının temsiliyetleri, özlük haklarının geliştirilmesi ve mesleki eğitimlerinin sağlanması

ii. Patoloji ve patoloji yan dal uzmanlık öğrencilerinin varsa sorunlarının çözülmesi konusunda çaba harcanması ve uzmanlık süresinde aldıkları eğitimin standardizasyonunun sağlanması

iii. Uluslararası alandaki dernek ve kuruluşlarla işbirliği.

iv. Patoloji bölümünün mutfağında çalışan patoloji teknikeri ve diğer laboratuvar teknisyenlerinin eğitimi ve onlara iş alanı açılması için çaba harcanması

i. Yukarıda saydığım dernekler aracılığı ve PDF’nin çalışma grupları vasıtası ile tüm patoloji uzmanları ve uzmanlık öğrencileri ile iletişim yolları aranmaktadır. Patoloji bölümlerinde kullanılan yöntemlerin standardizasyonu amacıyla teknik ve teknikerlik konusunda bilgilendirme yapılmaktadır. Ayrıca patoloji alanında kullanılan kimyasallar konusunda bilgilendirme yapılmakta ve araştırmaların yapılması desteklenmektedir. Özellikle formaldehit ve ksilen başta olmak üzere patolojide kullanılan kimyasallar için ölçümler yapılması sağlanmaktadır.

ii. Patoloji alanındaki uzmanlık öğrencilerinin aldıkları patoloji eğitiminin belli bir standartta olması için Türkiye’de eğitim veren kurumlarla ortak çalışmalar yürütülmektedir. Uzmanlık öğrencilerine uygulanan anketlerle durum tespiti yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. Durum tespitlerinden sonra yine uzmanlık öğrencileri ile forum tarzı toplantılar yapılmaktadır. Saptanan eksikliklerin giderilmesi için talep eden kurum ve bölgelere, belli konularda kurslar ve paneller düzenlenmektedir. Bununla birlikte PDF Tıbbi Patoloji Yeterlik Kurulu tarafından Türkiye’deki Patoloji eğitimi veren kurumların akreditasyonu için standartlar belirlenmiş ve kurumlar akredite edilerek eğitimin kalitesinin arttırılmasına yönelik çabalar hızlandırılmıştır.

Tüm bunların yanı sıra uzmanlık öğrencilerinin eğitimlerine katkı amacıyla kongre katılım bursu ve Avrupa Patoloji Kongresine katılım bursu vermektedir.   

iii. Federasyonumuz Türkiye’de patoloji ve patoloji yan dal derneklerini bir araya getirmektedir. Ayrıca uluslararası patoloji alanında çalışan dernek ve kuruluşlarla ortak aktiviteler düzenlemektedir. Avrupa Tıp Uzmanları Birliği’nin (UEMS) üyesi olarak UEMS toplantılarına katılmakta, Avrupa’daki ve Türkiye’deki tıp ve patoloji eğitiminin durumunu ortaya koymaya ve gelişmesine katkı sunmaya çalışmaktadır.

iv. Türkiye’nin birçok yerinde açılan Patoloji Laboratuvar Teknikerlik Bölümleri nedeniyle bu alanda çok sayıda mezun verilmiştir. İş bulan mezunların eğitimine katkı sunmak amacıyla Patoloji Teknikleri Kursları düzenlenmektedir. Ayrıca Sağlık Bakanlığı ile görüşmeler yapılarak patoloji laboratuvarlarında, daha fazla patoloji teknikeri istihdam etmek talebinde bulunmaktadır.      

• Türkiye’de ki patolojinin sorunları nelerdir? Sorunların çözülmesi ve patoloji bölümlerinin geliştirilmesini adına atılacak adımlar ne yöne olmalıdır?

Patolojinin en önemli sorunlarından bir tanesi, toplumda diğer klinik dallar kadar bilinmemesi veya tanınmamasıdır. Bir kişinin çevresinde tümör veya tümör kuşkusu nedeniyle vücudundan sıvı veya biyopsi alınan başka bireylerin olması, patolojiden haberdar olmasını sağlamaktadır. Bu konuda sağlık okur yazarlığı olan bireylerin patoloji konusunda bilgi sahibi olduklarını da ifade etmek gerekmektedir.

Ayrıca birçok hastanedeki patoloji bölümlerinin bodrum katlarında ve güneş ışığı görmeyen ortamlarda olması da başka bir sorun oluşturmaktadır.

• Türkiye’de ki tıp fakültelerinin patoloji bölümlerinin eğitimleri yeterli düzeyde midir?

Tıp eğitimindeki ve patoloji anabilim dallarındaki çekirdek eğitim programları nedeniyle tıp fakültelerinin büyük bölümünde temel patoloji eğitimi yeterlidir. Moleküler yöntemlerin kullanıldığı fakültelerde ise hedefe yönelik tedavi için özellikle onkoloji alanına ve dolayısı ile hastaya katkı sunulmaktadır. Bu birimlerde eğitim alan uzmanlık öğrencileri ise moleküler testleri bilen ve uygulayan patologlar olarak yetişmektedirler.

Eğitimin yeterli olmadığını düşünen patoloji bölümleri ise uzmanlık öğrencileri ve uzmanları farklı merkezlere göndererek rotasyonla eğitimlerinin gelişmesine yardımcı olmaktadırlar.

• Patologların sıkça karşılaştığı sorunlardan bahseder misiniz?

Yeni uzman olan patologların laboratuvar olmayan veya yeterince vaka olmayan hastane ve bölgelere gönderilmeleri nedeniyle “mesleki körleşme” ye maruz kalabilmektedirler.

Bir başka sorun ise tanı amacıyla patolojiye gönderilen materyalin ayrıntılı bilgi verilmeden gönderilmesidir. Bu durumda bir bütün olarak değerlendirilmesi gereken hasta yerine, ondan alınmış bir dokunun değerlendirilmesi ile karşı karşıya kalınmaktadır. Böyle gönderilen materyaller nedeniyle patolog, materyali gönderen hekimden bilgi almaya çalışırken zaman kaybı ortaya çıkmaktadır.

Son zamanlarda çok sayıda açılan farklı şekillerde işletilen hastanelerde rutin olarak kullanılan kimyasal maddelerin bir kısmının temininde güçlük çekildiği veya olması gereken standardın altında olduğu duyumu da alınmaktadır.

Özellikle yeterli materyal olmayan hastanelerde çalışan patologların hak kaybına uğradıkları da bildirilmektedir.

• Patoloji Dernekleri Federasyonu’nun gelecek hedefleri nelerdir?

PDF, Türkiye’deki tüm patoloji eğitimi veren kurumların akredite olmasını ve bu yolla tüm kurumlardaki eğitim düzeyini arttırmak yanı sıra hazırlanan doku ve preparatların benzer kalite ve özelliklerde olmasını hedeflemektedir.

Yeni teknolojileri kullanabilen, moleküler alanda yetkin patologlar yetiştirmek üzere özellikle moleküler patoloji alanında yapılandırılmış uzmanlık eğitim kurslarına başlamış olan PDF, bu kursların diğer çalışma gruplarında da planlamaktadır.

• Eklemek istedikleriniz…

Bu röportajın yapılmasına olanak tanıyan Medikaltürk dergisine ve tabii ki size patoloji camiası adına teşekkür ederim.